Geocaching na terenach chronionych

Jak to jest: chodzimy, jeździmy, pełzamy, chowamy i szukamy skarbów, jednak czy możliwy jest geocaching na terenach przyrodniczo cennych i chronionych?



Geocaching umożliwia nam ukrywanie i poszukiwanie skrytek na świeżym powietrzu. Motywuje do wyjścia z czterech ścian oraz gimnastyki szarych komórek. Warto jednak pamiętać by podejmując skrytki nie niszczyć przyrody, maskowania, otoczenia. Zastanawiacie się czy geocaching jest możliwy na terenach chronionych?

Odpowiedź jest krótka: TAK, ale...
Tereny przyrodniczo cenne i chronione w sposób szczególny zasługują na naszą troskę. Nie wolno płoszyć zwierząt, kopać torfu czy piasku, a na pewnych obszarach zbierać jagód i grzybów.

Poszczególne formy ochrony przyrody w Polsce ustanawiane są przez organy administracji samorządowej lub rządowej. Posiadają one swoich gospodarzy, którzy odpowiadają za ich prawidłową ochronę oraz użytkowanie. Nic więc dziwnego iż na tych terenach umieszczanie skrytek może podlegać kontroli i pewnym obostrzeniom.

Po pierwsze sposób ukrycia pojemnika na terenach przyrodniczo cennych i chronionych powinien jak najmniej ingerować w środowisko naturalne. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku obiektów zabytkowych.

Geokeszer jest osobą, której ochrona środowiska nie jest obca. Wielu z nas uczestniczy w wydarzeniach typu CITO  zabierz śmieci zostaw skrytkę (ang. cache in trash out).

Podczas poszukiwania skrytek nie należy niszczyć przyrody, warto zapoznać się z zasadami jak zakładać skrytki na terenach objętych ochroną. Spisano je w Polityce Regionalnej Serwisu Geocaching.com dla Polski. Polityka ta to zbiór zasad, które należy uwzględnić umieszczając skrytkę na danym terenie niekoniecznie chronionym.

Wróćmy jednak do obszarów przyrodniczo cennych i chronionych. Poniżej dowiesz się czym różnią się poszczególne formy ochrony przyrody oraz jakie wyłączenia obowiązują na terenach niektórych z nich.

Jak zachowywać się na obszarach chronionych i przyrodniczo cennych?

Parki Narodowe
W Parkach Narodowych poruszać się można tylko po wyznaczonych szlakach turystycznych. W związku z tym na terenach parków narodowych skrytki można umieszczać tylko bezpośrednio przy wyznaczonym szlaku turystycznym. Zejście z wyznaczonego szlaku jest naruszeniem regulaminu, tak więc skrytki "tuż obok" naruszają regulaminy Parków.
Zgodnie z aktualizacją wskazówek dla publikacji skrytek w Polsce w 2016r. każdorazowo publikacja skrytki wiąze się z uzyskaniem zgody danego Parku na jego umieszczenie. Wysyłając skrytkę do recenzenta należy podać imie i nazwisko, e-mail, telefon osoby, która wydała zgodę na umieszczenie skrytki w Parku. W Wigierskim PN zasada ta obowiązywała  "od zawsze".

Dodatkowe obostrzenia istniejące na terenach Parków:
W Kampinoskim Parku Narodowym skrytki można tylko i wyłącznie instalować w sposób, który umożliwia ich podjęcie ze szlaku turystycznego i/lub obszaru udostępnionego dla celów turystycznych (polany, parkingi). Instalację musi poprzedzić wniosek do Kampinowskiego Parku Narodowego, każdy rozpatruje indywidualnie. Założenie skrytki i jej użytkowanie nie mogą uszkadzać mienia Parku.
-Skrytki umieszczane w elementach infrastruktury nie mogą naruszać ich funkcjonalności lub nie mogą powodować utrudnień w korzystaniu z niej, np.: skrytki można chować w szlabanach w sposób umożliwiający swobodne korzystanie z nich (np. nie można umieścić skrytki w miejscu zamka). Dozwolone jest za to przymocowanie skrytki do tablic informacyjnych (np. za pomocą magnesu).
-Umieszczanie skrytki np. na gałęzi czy w dziupli nie mogą tego miejsca niszczyć. Skrzynki nie mogą być zakopane.

Podobnie w przypadku skrytek typu event na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego na założenie tego typu skrytek należy mieć zgodę zarządu Parku (podobnie na wykorzystanie logo Parku). Jeśli chcesz założyć skrytki na terenie Kampinowskiego Parku Narodowego  wnioski należy przesyłać na adres ul. Tetmajera 38, 05-080 Izabelin, faxem: 22 722 65 60 lub drogą e-mailową na: dyrekcja@kampinoski-pn.gov.pl Więcej informacji w wytycznych. Skrytki przed publikacją musza posiadać stosowne zgody, co podlega sprawdzeniu przez Masovian Reviewer.

W Ojcowskim Parku Narodowym istnieje zakaz umieszczania skrytek. Więcej dowiesz się w opisie skrytki GC3RXM4.


Rezerwat przyrody
To forma ochrony przyrody, która obejmuje ochroną obszary w stanie naturalnym lub mało zmienionym, Mogą to być ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, zwierząt, grzybów oraz składniki przyrody nieożywionej. Co najważniejsze muszą wyróżniać się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Rezerwaty to tzw. punktowa forma ochrony przyrody.

Ważne dla celów turystycznych i geocachingowych czy rezerwat został udostępniony do zwiedzania. Co to oznacza? Jeżeli rezerwat jest dostępny dla turystów, to znaczy że zostały w nim wyznaczone ścieżki lub szlaki. Przy nich można umieszczać skrytki, jednak tylko na tych ścieżkach lub szlakach! Natomiast jeżeli obowiązuje zakaz wstępu do rezerwatu tzn., że zakładanie skrytek na jego terenie jest zabronione! Dodatkowo od 2016r. po zmianach w wytycznych do publikacji skrytek na terenie Polski dodano kolejne wymaganie. Wszystkie skrytki planowane do umieszczenia na terenie rezerwatów należy zaopatrzyć w procesie skłądania do recenzenta w zdjęcia pokazujące sposób ukrycia pojemnika, a tkże pozwalajace okreslić odległość skrytki od ścieżki.

Pomniki przyrody
Nie zależnie czy szukasz czy chowasz skrytki pamiętaj: ich umieszczanie w bezpośrednim sąsiedztwie pomników przyrody, zarówno ożywionej jak i nieożywionej jest zabronione.


Na terenie Polski wyróżniamy także inne formy ochrony przyrody. Nie wymienione w Polityce regionalnej Geocaching.com. Umieszczając tam skrytki należy pamiętać o ważnej geocachingowej zasadzie by uzyskać zgodę właściciela/gospodarza terenu (np. Nadleśnictwa, Zarządu Parków, Ogrodów i Arboretów). Nie można przecież umieszczać skrytek geocache na terenach objętych zakazem wstępu, prywatnych i bez stosownego pozwolenia. Więcej we wpisie Wiecznie zielone, maskowanie skrytek cz.1 

Parki krajobrazowe to forma ochrony przyrody obejmująca duże obszary, parki tworzone są ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe oraz krajobrazowe w celu ich zachowania i popularyzacji w warunkach zrównoważonego rozwoju.

Obszary chronionego krajobrazu to tereny chronione ze względu na krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, który jest wartościowy ponieważ może być w oparciu o niego prowadzona turystyka i wypoczynek. Obszary te mogą pełnić funkcję korytarzy ekologicznych.

Obszary Natura 2000 to ponad krajowa forma ochrony przyrody wprowadzona na terenie Unii Europejskiej. Jego celem jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. W ramach obszarów "naturowych" istnieją obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO, z ang. Special Protection Areas) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO, z ang. Special Areas of Conservation).

Użytki ekologiczne to forma która chroni pozostałości ekosystemów, które mają znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej np. śródpolne zbiorniki wodne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, starorzecza i in.

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe powoływane są w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu zarówno naturalnego jak i kulturowego, dla zachowania wartości przyrodniczych, kulturowych i estetycznych.

Stanowiska dokumentacyjne to forma ochrony jaką obejmowane są miejsca cenne pod względem naukowym i dydaktycznym. Mogą to być np. formacje geologiczne, nagromadzenia skamieniałości  czy tworów mineralnych, jaskiń lub schronisk podskalnych z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.


Inne  miejsca gdzie umieszczanie skrytek powinno podlegać szczególnej trosce:
Jaskinie
W jaskiniach na terenie Polski skrytki można umieszczać, ale tylko w takich, do których nie zakazano wstępu. Trzeba pamiętać, że do niektórych jaskiń obowiązuje czasowy zakaz wstępu, np. ze względu na zimowanie nietoperzy. W tym czasie skrytka powinna zostać zdezaktywowana. Umieszczając skrytkę w jaskini należy zachować trzeźwy osąd, a w opisie umieścić wszelkie niezbędne informację.

Międzyrzecki Rejon Umocniony
Wg polityki regionalnej w obiektach MRU można umieszczać skrytki, o ile nie został zabroniony wstęp do danego obiektu. Należy jednak uwzględnić, że od początku listopada do końca marca, ze względu na ochronę gatunkowa nietoperzy, obowiązuje całkowity zakaz wstępu do podziemi MRU. W związku z tym takie skrytki muszą być zdezaktywowane w tym okresie.


Pamiętając o szacunku do przyrody każdy geokeszer czy geokeszerka może umieszczać i poszukiwać skrytki na terenach chronionych i przyrodniczo cennych.